Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությունը մազերի ֆոլիկուլների վրա և կոֆեինի պաշտպանիչ ազդեցությունը:
Ուսումնասիրություններ Monasterium Laboratory Skin & Hair research Solutions GmbH-ի կողմից, Münster, Գերմանիա
Թեև մարդու մաշկի վրա ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման (UV) ազդեցությունը լայնորեն ուսումնասիրվել է, և արևի ազդեցության տակ մաշկը պաշտպանելու կանխարգելիչ միջոցառումներն ամենուր տարածված են, շատ ավելի քիչ է հայտնի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ազդեցության մասին մաշկի մեջ գտնվող մազի ֆոլիկուլների գործունեության մասին:
Այս հետազոտության նպատակն էր ստեղծել մոդելային համակարգ, որտեղ մազերի ֆոլիկուլները իրենց շրջակա մաշկային հյուսվածքով (գլխամաշկի ամբողջական հաստությամբ մաշկ) կզարգացվեին որպես ֆունկցիոնալ օրգան (ex vivo) և ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման (UV) վնասակար ազդեցության մակարդակը մազերի ֆոլիկուլների վրա:Այստեղ կիրառվող UVA ճառագայթման (320-400 նմ) և UVB ճառագայթման (280-320 նմ) ինտենսիվությունը համեմատելի էր հուլիսին Եվրոպայում արևի ճառագայթման ազդեցության հետ:
Հետազոտության հետագա ընթացքում պետք է ուսումնասիրվի կոֆեինի դրական ազդեցությունը ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից վնասված մազերի ֆոլիկուլների վրա:
Մեթոդներ
Հետազոտության համար մարդու մաշկի կենսազննման ենթակա տերմինալ մազերի ֆոլիկուլները մշակվել են 3 օր կոֆեինի կամ առանց կոֆեինի (0,1 %)ազդեցության: Այնուհետև, կենսազննումներն իրականացվել են տարբեր ինտենսիվությամբ UVA և UVB ճառագայթման պայմաննրում և կրկին մշակվել 3 օր` կոֆեինով կամ առանց կոֆեինի ազդեցության(0,1 %): Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ցածր չափաբաժինը համապատասխանում էր մոտ 30 չոպե հուլիսին Եվրոպայում (համապատասխանաբար, Ֆրանսիայում և Գերմանիայում) արևի լույսի ազդեցությանը, մինչդեռ բարձր չափաբաժինը համապատասխանում էր արևի լույսի ազդեցությանը ավելի քան 60 րոպե:
Արդյունքներ
Համեմատած նախորդ հետազոտությունների հետ՝ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը մեծ ազդեցություն է ունեցել մաշկի վերին շերտի (էպիդերմիսի) վնասման, ինչպես նաև մաշկի ընդհանուր վնասվածքի վրա: Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ցածր և բարձր չափաբաժիններով բուժումը նաև հանգեցրել է մազի ֆոլիկուլներում օքսիդատիվ ԴՆԹ-ի և բջիջների վնասմանը (ցիտոտոքսիկություն): Ավելին, մազի մատրիքսի (HM) եղջերաթաղանթ ձևավորող բջիջների (կերատինոցիտների) տարածումը, ինչպես նաև մազարմատի արտաքին պատյանը (ORSK) կրճատվել է, բջիջների մահն ավելի հաճախ է առաջ եկել, և սկսվել է անցումը դեպի ոչ ակտիվ մազերի աճի փուլ (կատագեն): Յուրաքանչյուր դեպքում, ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ավելի մեծ չափաբաժինը հանգեցրել է զգալիորեն ավելի լուրջ վնասների և հասել է մազի ֆոլիկուլների շատ ավելի խորը շերտերի:
Հետաքրքիրն այն է, որ կոֆեինի տեղային կիրառումը հանգեցրել է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման հետևանքով առաջացած ցիտոտոքսիկ բջիջների վնասի նվազեցմանը, ինչպես նաև եղջերաթաղանթ ձևավորող բջիջների (կերատինոցիտների) մահացության մակարդակի նվազեցմանը մազերի մատրիքսից (HM), ինչպես նաև մազերի արտաքին արմատային պատյանից (ORSK) Միևնույն ժամանակ, արգելակվել է անցումը դեպի ոչ ակտիվ մազերի աճի փուլ (կատագեն):
Եզրակացություն
Այս հետազոտության արդյունքները ընդգծում են մաշկի վրա ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման բացասական ազդեցությունը և առաջին անգամ ապացուցում ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման վնասակար ազդեցությունը մազի ֆոլիկուլների վրա: Հետևաբար, ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից խուսափելու համար պետք է կանխարգելիչ միջոցներ ձեռնարկել ոչ միայն մաշկը, այլ նաև հատկապես մազերի ֆոլիկուլները պաշտպանելու համար։ Այս ուսումնասիրությունը նաև առաջին անգամ ցույց տվեց, որ կոֆեինը կարող է հակազդել մազերի ֆոլիկուլում ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման հետևանքով առաջացած վնասակար ազդեցությանը և կարող է օգտակար լինել որպես արևապաշտպան միջոցների հետ օգտագործվող հավելյալ միջոց:
ՀՐԱՊԱՐԱԿՎԱԾ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆ
J. Gherardini, J. Wegner, J. Chéret, S. Ghatak, J. Lehmann, M. Alam, F. Jimenez, W. Funk, M. Böhm, N. Botchkareva, C. Ward, R. Paus, M. Bertolini, In J Cosm Sci, 2019