Werkzaamheid van het cafeïne-complex bij androgenetische alopecia

Samenvatting van de onderzoeken in het Haarorgaankweek-model (HOKM) aan de Kliniek voor Dermatologie en dermatologische allergologie van de Friedrich-Schiller-Universiteit Jena, Duitsland (Dr. T. W. Fischer, Prof. Dr. P. Elsner)

Erfelijke-hormonale (androgenetische) haaruitval blijft voor veel mannen een probleem dat tot nu toe niet naar tevredenheid werd opgelost. Bij de momenteel in de handel verkrijgbare cosmetische- en farmaceutische producten is er veelal sprake van verschillende effectiviteit en bijwerkingen. Omdat genetische aanleg voor erfelijk-hormonale haaruitval niet kan worden teniet gedaan, moeten de werkzame stoffen de uitwerking van deze genetische aanleg op de haarwortels tegengaan.

Daarom is de behandeling van androgenetische haaruitval een langdurige, waarbij op de veiligheid en de verdraaglijkheid van het gebruikte product moet worden gelet. Hiervan uitgaande zouden substanties die vrij zijn van bijwerkingen en onafhankelijk van hormonale mechanismen hun werking kunnen ontvouwen, een alternatief voor de toekomst kunnen bieden.

Omdat testosteron een belangrijke factor vormt bij de ontwikkeling van androgenetische alopecia werd met behulp van het zogeheten Haarorgaankweek-model (HOKM) de situatie nagebouwd van de werking die testosteron op het haar heeft.

Ten behoeve van de onderzoeken werden haren uit menselijk hoofdhuidweefsel gewonnen en deze werden in een laboratorium gedurende 6 tot 10 dagen op kweek gezet. Dankzij de keuze voor jonge mannen met beginnende erfelijke-hormonale haaruitval voor de stalen- en haarwortelwinning kon de overdraagbaarheid van de resultaten uit de laboratoriumkweek optimaal op de werkelijke situatie van de patiënten worden afgestemd. Uit de hoofdhuidweefsels werden ca. 20 tot 30 haarzakjes geëxtraheerd. Voor het onderzoek waren in totaal ca. 600 haarzakjes beschikbaar.

Er werd waargenomen dat de groei van haarwortels onder invloed van testosteron beduidend minder is dan tijdens de controle zonder testosteron werd waargenomen (zie diagram), en dat de haarwortels eerder dan normaal inactief werden. Deze waarneming correleert met het inzicht dat testosteron c.q. de metaboliet de haarwortel in een voortijdige rustfase (telogeen) brengt. De groeibelemmering lag in het onderzoek tussen de 17 en 40% ten opzichte van een controlewaarde met een puur voedingspreparaat.

Tijdens de zoektocht naar nieuwe werkingsprincipes tegen androgenetische alopecia, werden we verrast door de werking van cafeïne tegen de ongewenste effecten van testosteron in de huid. De resultaten toonden aan dat, naast het algemeen bekende feit dat cafeïne de doorbloeding stimuleert, er ook sprake moest zijn van tot nog toe niet ontdekte eigenschappen van cafeïne. Daarom hebben we het effect van cafeïne ook onderzocht in de haarzakjes van mannen met beginnende erfelijke-hormonale haaruitval.

Het bleek dat de cafeïne voor een duidelijk waarneembare stijging van de groei in de haarwortel zorgde, in sommige gevallen lag dit percentage zelfs hoger dan +46%. De stimulerende werking op de doorbloeding van de cafeïne speelde in dit model geen rol, omdat het Haarorgaankweek-model zonder vaatverbinding werkt en er dus wel sprake moest zijn van een directe invloed van cafeïne op de stofwisseling van de haren.

Een verdere aanwijzing voor het feit dat cafeïne de vitaliteit van haarwortels doeltreffend verbetert, kregen we door de totale kweektijd van de haarzakjes in het HOKM te meten. In geval van aanwezigheid van cafeïne was een stijging van de levensduur van de haren op kweek met ca. 37% t.o.v. de controle waarneembaar.

Nadat de groei-remmende werking van testosteron en de groei-stimulerende werking van cafeïne in de afzonderlijke aanzetten met de verschillende substanties kon worden aangetoond, werd in een gemengd model, waarin zowel testosteron alsook een combinatie van cafeïne en testosteron aanwezig was, onderzocht of cafeïne in staat is om de negatieve werking van testosteron te neutraliseren.

Het resultaat was dat cafeïne in staat bleek om de door de testosteron veroorzaakte remming van de haargroei te neutraliseren en zelfs boven verwachting kon stimuleren. In het HOKM werd op deze wijze bevestigd, dat cafeïne de ongewenste effecten van testosteron, dat de vernietiging van de haarzakjes bij androgenetische alopecia veroorzaakt, kan neutraliseren en in staat is om in de haarwortels een balans te herstellen die overeenkomt met die in de onbehandelde controle-haarzakjes.

De conclusie luidt dat cafeïne een krachtige groeistimulans zou kunnen bieden bij een langdurige behandeling bij het voorkomen van androgenetische alopecia, omdat er in een laboratoriumsituatie waarbij de haargroei van mannen met erfelijke-hormonale haaruitval wordt gesimuleerd een duidelijk waarneembaar effect t.o.v. de controles op de groei in de haarzakjes werd vastgesteld.

Gepubliceerde Studie

  • T. W. Fischer, U. C. Hipler, P. Elsner, Int. J. Dermatol. 200746 , 27–35.